Η ΔΥΝΑΜΗ

 H Έννοια δύναμη

α. Η εμπειρία του σπρώχνω και του τραβώ. (ωθήσατεè) ή  έλξατεç)

Η άκρη του νήματος που οδήγησε στην οικοδόμηση της έννοιας δύναμη βρίσκεται στην πανάρχαια εμπειρία του σπρώχνω και του τραβώ και στην ιδέα να επινοηθεί μια  ΕΝΝΟΙΑ με την οποία να περιγράφεται η εμπειρία τόσο του σπρώχνω όσο και του τραβώ. Μια από τις συνέπειες είτε του σπρώχνω είτε του τραβώ είναι η μετακίνηση ενός αρχικά ακίνητου αντικειμένου. Εξ αρχής δηλαδή η έννοια δύναμη συνδέεται με το φαινόμενο κίνηση.

Κάθετη δύναμη. Η εμπειρία του «σπρώχνω την επιφάνεια ενός σώματος» θα περιγράφεται με μια δύναμη κάθετη  στην επιφάνεια. Η εμπειρία ότι το νερό «σπρώχνει, ακόμα κι αν είναι ακίνητο» θα περιγράφεται  με «μία πιεστική δύναμη» κάθετη στο τοίχωμα ή στην επιφάνεια του βυθισμένου σώματος και θα οδηγεί στο να διαμορφωθεί η έννοια «πίεση του νερού.  Η εμπειρία ότι «ο αέρας σπρώχνει, ακόμα κι αν είναι ακίνητος » θα οδηγήσει στην έννοια «πίεση του αέρα». Η μέτρηση της ατμοσφαιρικής πίεσης από τον Evangelista Torricelli – Εβαντζελίστα Τοριτσέλι - το 1644.  Η τεχνολογική επιτυχία της κατασκευής αντλίας από τον Γερμανό Otto Von Guericke-  Όττο φον Γκερικε - το 1654 θα οδηγήσει στη διαπίστωση ότι οι πιεστικές δυνάμεις που ασκεί ο ατμοσφαιρικός αέρας είναι απρόβλεπτα τεράστιες .

1. Καλούμε τους μαθητές /τριες να γράψουν μια πρόταση χρησιμοποιώντας τη λέξη δύναμη.
2. Διαβάζουν οι μαθητές/τριες τις προτάσεις τους και εστιάζουμε στις διάφορες σημασίες της δύναμης, γράφοντας στον πίνακα τις πιό σημαντικές κατηγοριοποιήσεις. 
3. Επικεντρωνόμαστε στο«ΔΥΝΑΜΗ ως ΑΙΤΙΑ  της ΚΙΝΗΣΗΣ» ορισμός ο οποίος ήταν αποδεκτός πριν από την παρέμβαση του Νεύτωνα και στο   «ΔΥΝΑΜΗ ως  ΑΙΤΙΑ της ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ» ορισμός τον οποίο εισήγαγε ο Νεύτων πάνω στον οποίο οικοδομήθηκε η Μηχανική.         
4. Τους καλούμε να  αναγνωρίσουν τη διαφορά ανάμεσα στους δύο ορισμούς και βοηθάμε τους μαθητές με γνωστά παραδείγματα να αποσαφηνίσουν τη διαφορά ανάμεσα τους. 
5. Αποσαφηνίζουμε ότι η έννοια ΔΥΝΑΜΗ αναφέρεται σε δύο σώματα, και επισημαίνουμε ότι στη γλώσσα της Φυσικής χρησιμοποιούμε το ρήμα «ΑΣΚΕΙΤΑΙ»  λέγοντας ότι «μία δύναμη ασκείται από ένα σώμα Α σε ένα άλλο σώμα Β και ταυτόχρονα Το Β ασκεί δύναμη στο Α».
6. Ζητάμε απο τους μαθητές να πούν τρόπους που θα μπορούσαμε να συμβολήσουμε τη δύναμη και αναλύουμε τα χαρακτηριστικά του διανυσματικού χαρακτήρα (μέτρο-διεύθυνση-φορά-σημείο εφαρμογής)
7. Υλοποιούμε τη δραστηριότητα μέτρηση δύναμης.
8. Υλοποιούμε τη δραστηριότητα σύνθεση και ανάλυση δύναμης.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

1. http://users.sch.gr/kassetas/concept%20FORCE.htm
2.